Pul pul getirer

"Money, money, money..." ABBA-nin bu mahnisi yeqin ki, haminizin yadindadir. Bu gun bele bu mahnini eshidende kimin yadina bank hesabi ve rahat heyat, kimin ise yadina borclari dushur. Amma gelin pulu nece artirmaq barede yazim. Umumiyyetle ozumun shexsen cox yaxindan maraqlandigim, icine bir az potensialini gorduyum "duzunu-istiotunu" elave etdiyim bir sahe var. O da private banking (ozel bankciliq). Bu ishin beyendiyim noqtesi mene bir novu "drive" vermesidir.
Ozel bankciliqda (bundan sonra OB) fealiyyet gosteren menecerler pulu daha cox 3 yere bolurler ve investisiya edirler. Bir hisse dashinmaz emlaka, diger hisse valyuta ve qizila, ucuncu (efsuslar olsun ki, bizde az yayilmishdir) hisseni ise qiymetli kagizlara, sehmlere yatirirlar.
Dashinmaz emlaka yatirilan pul hec vaxt batmaz, bunu hamimiz bilirik. Bir rieltor kimi de bunu subut ede bilerem. OB-da her dashinmaz emlak cazibeli gorsenmir, onu cazibeli eden hemin emlakin yerleshdiyi mekanin, rayonun, kvartalin ve s. yaxin illerde (qisamuddetli OB ucun) hansi deyishikliklere meruz qalacagidir. Bir sozle sheherin yenidenqurma plani maraq dogurur. Bu hallarda illik 45-150% qazanc elde etmek olur. Diger standart variantlarda ise, Bakini misal getirecek olsaq, Nizami kucesinde arxitektur ev alib, onu kiraye verib ve illik artiminda 20-50% qazanmaq olar. Bu da OB menecerine serf etmez, cunki professional OB meneceri illik inflasiya qeder gelir soz verir. Bu reqemden artiq gelirin ise 20%-ini komissiya haqqi kimi alir. Illik inflasiya gostericilerini ve buradan OB menecerinin qazancini hesablasaq onun ucun bele variantlarin maraqsiz oldugunu gorerik.
Ikinci hisse treydinq haqqinda yeterince melumatli olmagi teleb edir. Bir OB meneceri butun bunlari bilmek mecburiyyetindedir. Amma gundelik (intraday) treydinq OB menecerinin heyat terzine, ish prinsipine ve s. cox mane olacagina gore menecerler bundan yan kecirler. Bes onda onlar bu hisseni nece effektiv yerleshdirirler? Bu qeyri-ixtiyari yaranan sualin cavabi ise cox orijinaldir. Her ay bir neche defe, il erzinde ise elbette ki, 12 qati qeder dunya bazarinda boyuk deyishiklikler olur. Valyutalarin bir-birine qarshi mezenneleri yaxshi qazanmaq ucun ela imkan verecek seviyyede deyishir. Hemin bu aximi tutan OB menecerleri de ele burdan qazanirlar. Butun riskleri nezere alaraq (onu da deyim ki, OB menecerleri 70% yatirimlarini ashagi riskli layihelere, 30% yatirimi ise orta ve yuksek riskli layihelere edirler) illik gelir 50-80% olur.
Ucuncu hisse, bizde cox yayilmayib, lakin dunya bunun ile yashayir desem, inanmiram ki, yanilaram. Heqiqeten sehmler, qiymetli kagizlar, opsion ve fyuchersler peshakar OB meneceri ucun bir meydandir. Nece ki, bir ressam ucun palitra. Niye palitra? Cunki peshakar ve Allahdan ressamliq kimi istedadla mukafatlandirilmish insanlarin palitrasi cox qarishiq, dolashiq, cirkin gorsener, yeni ressamlarin boyalari ise temiz, oz yerinde, her reng digerinden arali olar. Amma deyin mene, onlardan hansi gecenin rengini gozel ifade ede biler? :) Elbette ki, peshakar, cunki o kim ucun ise qarishiqliq ve xaos olan bir palitra onun ucun bir sistemdir. Hemin OB menecerlerin ne qeder ugurlu olub olmamalari ise onlarin insayd melumatdan xeberdar olmaqlarindan cox asilidir. Nece deyerler "bolushe bilenin hemishe coreyi olar" ;)

P.S.
Bezi OB menecerleri portfelin 5-10%-ini totalizatorlarda dovr etdirseler de, men bunun terefdari olmadigimdan daha derinliklerine getmeyecem.